#Prestatiedruk: De middelbare school: van optellen naar delen

Mijn middelbare school was een leerfabriek. De schoorsteen rookte altijd: ieder jaar werden versgebakken talenten afgeleverd bij hogeschool en universiteit. Het krioelde er van de jonge scholieren met potentieel en leervermogen. Als havist kon ik soms jaloers zijn op de happy few – waaronder mijn grote zus – die zichzelf gymnasiast mochten noemen. Met een ouderwets systeem van straffen en belonen kreeg de school leerlingen op de toppen van hun kunnen. Scholieren hadden het hier goed voor elkaar, toch?

Terugdenkend aan de middelbareschooltijd zie ik grote rugzakken, zware boeken, saaie lesstof, lange gangen, thee uit de machine en sprits of speculaas als lunch. Zoveel huiswerk dat je je afvroeg of het wel mocht en eindeloos stampen voor schriftelijke overhoringen. Alsof je leven ervan afhing. Luistertoetsen, werkstukken, boekbesprekingen, coopertest. Overgaan met drie ‘tekorten’ op het eindrapport, nablijven, strafwerk maken bij de conrector, weggestuurd worden uit de les. Ik zou dit achteraf bekeken wellicht nooit weer zo doen, maar het gebeurde.

Ook op sociaal vlak moest er gepresteerd worden. De puberteit en adolescentie zijn bij uitstek geschikt om hiermee volledig in de knoei te zitten. Populair zijn, vrienden maken. In mijn geval lag het streven in ongeschonden de schooldag doorkomen. Zonder kleerscheuren naar huis gaan. Als gevolg van structureel pesten ging mijn zelfvertrouwen aan flarden. Uiteindelijk gingen ook het doorzettingsvermogen en huiswerk eraan. Mijn middelbare school bleek geen behouden leerinstituut maar een dramatische cakewalk. 

Ik liep totaal vast op wiskunde en Duits, zweette peentjes als er weer eens gegymd moest worden. Ik blonk niet uit in mijn prestaties, behalve in die geen waarde hadden voor mijn leerfabriek. Zo schreef ik de mooiste verhalen, kon ik foutloos tekstverklaren, maakte ik prachtige werkstukken en gaf bevlogen spreekbeurten. Dat maakte mij natuurlijk niet hip. Eerder nerderig of raar. Het was koren op de molen voor pesters en van verwaarloosbaar belang voor docenten. De vieren en vijven ontsierden mijn rapport en braken de trots over de achten en negens voor taal en creativiteit steeds verder af. 

Deze tijd ligt meer dan twintig jaar achter me. Er waren toen nog geen mobiele telefoons, sociale media of cyperpesters en toch was de prestatiedruk hoog. In de klas, bij de Cito-toets, tijdens gymles, op de sportvereniging, tijdens buitenspelen. Er lijkt helaas niet veel veranderd. Voor mij en vele jongeren was en is het vooral een kwestie van vallen en opstaan. Wat mij betreft een weinig zorgzame manier om jongeren te steunen.

Ik gun de jongeren van nu iets anders. Blij zijn met zessen en zevens op de eindlijst.  Zonder getuite lippen op de klassenfoto kunnen staan. Tof zijn als Nederlands je lievelingsvak is, genoegen nemen met het gemiddelde. Niet altijd hoeven shinen en lachen. Zien dat pesten alleen bestaat bij de gratie van ongeluk. Weten dat iedereen er mag zijn en begrijpen dat delen zoveel waardevoller is dan optellen. Week van de Prestatiedruk: sta er eens bij stil.

Succes!

Irene Campfens.