De wereld voelt vreemd aan (derealisatie)
Het kan zijn dat de vertrouwde omgeving als vreemd, op afstand of niet vertrouwd aanvoelt. Het lijkt dan alsof de wereld om je heen plat is, of dat je leeft in een film of een glazen kooi. Het is best lastig om te verwoorden wat je op dat moment ervaart. Mensen vergelijken het wel eens met de Truman Show of the Matrix. We noemen dit ook wel ‘derealisatie’. Dat is een vorm van een dissociatieve ervaring.
Wanneer ervaar je derealisatie?
Iedereen herkent vormen van derealisatie, vaak bij overprikkeling en vermoeidheid. Bedenk maar eens dat je op de bank zit na een dag werken of studeren en je omgeving even als ‘anders’, ‘onecht’ of ‘op afstand’ voelt. Vooral jonge mensen tussen de 15 en 25 jaar lijken hier extra gevoelig voor te zijn. Het komt voor bij vermoeidheid of overbelasting door slaaptekort. Ook alcohol en drugs, middelen die je lichaam en hoofd vermoeien, veroorzaken deze ervaringen. Zelfs bij eerste tekenen van griep komt het voor, of als je opgaat in muziek of bij het hebben van seks. Bij sterke focus, maar ook als je veel in je hoofd zit en weinig contact hebt met anderen, kan dit maken dat je het contact met de omgeving even kwijtraakt.
Wordt het erger?
Het ervaren van derealisatie is absoluut geen teken dat je gek wordt of dat er iets ergs aan de hand is. Je kunt derealisatie zien als een beschermingsmechanisme van je brein als het even overbelast is. Prikkels worden dan op afstand gehouden. Derealisatie kan ook een bijwerking zijn bij een bepaalde bewustzijnstoestand (bv. door drugs of tijdens hele sterke focus). Het beschermingsmechanisme kan helpen en een bijwerking gaat vanzelf weer over. Toch kan het gebeuren dat je er angstig van wordt en er stress van krijgt. Dan gaat dit mechanisme tegen je werken.
Wat kan ik eraan doen?
Sta even stil en kijk eens wat de oorzaak zou kunnen zijn. Als je alcohol of drugs gebruikt, minder dit dan. Rust goed uit, sport voldoende en eet gezond. Doe iets ontspannends als je stress ervaart. Ben je in gedachten verzonken, richt je aandacht naar buiten. Ga even naar buiten en gebruik je zintuigen: wat zie je, wat hoor je, wat ruik je? Verkoel bijvoorbeeld je hoofd en polsen met een plons koud water. Besef vooral dat deze ervaringen heel normaal en niet gevaarlijk zijn! Misschien dat je er dan zelfs wel van kan genieten om even los te komen van de werkelijkheid.
Meer hulp nodig bij derealisatie?
- Chat, bel, app of mail met iemand van MIND Korrelatie.
- Praat met je vrienden of familie. Lees meer over hoe je dit aan kunt pakken.
- Praat met iemand in je omgeving of op school.
- Er zijn in Nederland speciale teams (EDI-teams) die helpen bij bijzondere ervaringen. Vind een EDI-team bij jou in de buurt.
- Of zoek contact met je huisarts.
Lotte: "Het voelt alsof ik in een soort droom leef"
Bekijk het verhaal Lotte. Hoe beleeft zij haar ervaringen met derealisatie en wat helpt haar om ermee om te gaan?
Lees verder
- Derealisatie noemen we ook wel een dissociatieve ervaring, lees meer over dissociatieve ervaringen.
- Derealisatie komt vaak samen voor met depersonalisatie, lees meer over depersonalisatie.
- Lees deze tips om je te helpen ontspannen.
- Lees deze tips om je te helpen met slapen.
- Lees meer over hoe drugsgebruik kan samenhangen met derealisatie.
Oefening met naar buiten richten van aandacht: mindfulness
Bij derealisatie kan het helpen om je te ontspannen zodat je stress vermindert en het beschermingsmechanisme minder in werking hoeft te treden. Wat dan kan helpen is een Mindfulness oefening. Je richt je aandacht dan ook meer op je zintuigen en wordt je weer wat meer bewust van prikkels om je heen. Welke kleuren zie je? Wat zijn anderen aan het doen? Hoor je vogels of auto’s op de weg? Een goede en betrouwbare app is de Mindfulness-coach-app van VGZ.