Als alles over jou lijkt te gaan

Soms lijkt het net alsof alle informatie over jou gaat. Niet eerder is je opgevallen dat de tekst van een liedje zo aansluit bij hoe jij je voelt, het lijkt wel alsof het nummer voor jou is geschreven! Het is heel normaal om te denken dat iets neutraals over ons gaat. In de psychologie wordt dit een betrekkingsidee genoemd. Een ander voorbeeld is de gedachte dat je wordt uitgelachen, terwijl er eigenlijk wordt gelachen om een grap over iets anders.
Wanneer komen betrekkingsideeën voor?
Iedereen kent de ervaring dat je het idee had dat mensen over je stonden te praten en even dacht dat er meer achter zat. Deze gedachten komen meer voor als je je onzeker voelt of een slechte dag hebt. Vaak herkennen jongeren en twintigers deze gedachten, omdat op hun leeftijd veel mensen bezig zijn met wie ze zijn en daarbij gevoelig zijn voor het oordeel van iemand anders.
Hoe kan het gebeuren dat het lijkt alsof alles over mij gaat?
Bij een betrekkingsidee speelt vooral aandacht een rol en emoties hebben daar invloed op. Emoties sturen dan je aandacht. Als je bang bent zie je meer dingen die gevaarlijk kunnen zijn. En als je honger hebt vallen fastfoodreclames of etende mensen extra op. We noemen dit selectieve aandacht: de informatie sluit aan bij hoe je je voelt, dus lijkt de informatie extra belangrijk en persoonlijk relevant.
Onze aandacht wordt ook gestuurd door het stofje dopamine. Dopamine is als het ware de spotlight van ons brein die sommige dingen die voor ons persoonlijk belangrijk zijn selecteert door het te ‘highlighten’. Als mensen stress ervaren, onder druk staan of erg moe zijn kan dopamine ontregelen. Daardoor kan neutrale (niet belangrijke) informatie toch in de spotlight komen te staan als ‘belangrijk’. Hierdoor lijkt het net alsof dat geen toeval is, het valt zo sterk op, en het lijkt iets met jou te maken te hebben.
Wat kun je doen als je het idee hebt dat alles over jou gaat?
- Blijf vooral doen met waar je mee bezig was en richt je aandacht op dingen die je fijn vindt of waar je verder mee komt.
- Weet dat veel mensen deze ideeën hebben, vooral als ze onzeker zijn. Bedenk eens of je dezelfde gedachten zou hebben gehad als je beter in je vel zou zitten.
- Bedenk dat het normaal is om soms te denken dat iets over jou gaat. Dat herkent iedereen, vooral als je je extra onzeker of angstig voelt.
- Probeer eens een andere verklaring te bedenken waarom mensen lachen, bijvoorbeeld omdat ze een grap maken of plezier hebben met elkaar.
- Radio’s spelen geen nummers speciaal voor mensen, behalve als je vlak van tevoren bent gebeld. Ook televisie redacties maken geen uitzendingen met jou in gedachten. Ze willen graag een breed publiek bereiken met hoge kijkcijfers!
- De toevalligheden van onderwerpen op TV of internet die precies lijken op wat er in jouw leven speelt, zijn eigenlijk niet zo toevallig. Veel andere mensen hebben dezelfde soort gedachten en zorgen als jij. Daarom komen deze onderwerpen ook in het nieuws en in programma’s.
- Misschien helpt het je om te bedenken dat het niet zo logisch is dat alles en iedereen aandacht besteedt aan jou. Veel mensen zijn bezig met hun eigen leven. Probeer dus verder te gaan met wat je aan het doen was en kijk of het lukt om je aandacht op iets anders te richten.
- Als je er niet te veel aandacht aan besteedt en het negeert, heb je er meestal ook geen last van. Maar als het je erg gaat bezighouden, dan kan het je leven negatief gaan beïnvloeden. Bijvoorbeeld omdat je gaat denken dat er iets of iemand achter zit of dat er iets is dat je heel nodig moet doen, of juist niet. Heb je het gevoel dat dit aan de hand is? Praat er dan met iemand over of zoek hulp.

Meer hulp nodig bij betrekkingsideeën?
- Chat, bel, app of mail met iemand van MIND Korrelatie.
- Praat met je vrienden of familie. Lees meer over hoe je dit aan kunt pakken.
- Praat met iemand in je omgeving of op school.
- Er zijn in Nederland speciale teams (EDI-teams) die helpen bij bijzondere ervaringen. Vind een EDI-team bij jou in de buurt.
- Of zoek contact met je huisarts.